Historia

Historia Koła Naukowego Teologów KUL. Zarys

Koło Naukowe Teologów (dalej: KNT) jest najstarszą organizacją studencką powstałą na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II. Obecnie organ ten, zgodnie z założeniami, ma zrzeszać studentów wszystkich wydziałów KULu, których łączą wspólne zainteresowania, w tym wypadku – jak dookreślenie „Teologów” wskazuje – ściśle teologiczne. W praktyce jednak grono jego członków pochodzi jedynie z Wydziału Teologii.

Organizacja, która istnieje już od początków działalności uniwersytetu ma za sobą burzliwą historię. Celem niniejszego zapisu jest przedstawienie zarysu początków i tła działalności Koła Naukowego Teologów Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, na podstawie materiałów znajdujących się w archiwalnych dokumentach.

8 grudnia 1919 roku to data wyznaczająca początek historii KNT. Już od pierwszych dni istnienia swoimi ideałami odpowiadało na ówczesne zapotrzebowania Kościoła w Polsce, choć na większą sferę oddziaływania trzeba było jeszcze poczekać, bowiem nie od początku miało znaczący głos na arenie środowisk uniwersyteckich. W pierwszym statucie z 1919 roku czytamy, iż „celem Koła jest zaznajamianie się z zagadnieniami i ruchem naukowym teologicznym doby obecnej”. Podkreślić należy naukowe powody istnienia Koła, jako jednego ze sposobów poszerzenia i utrwalenia wiedzy teologicznej na Uniwersytecie.

Początkowo swoim zasięgiem KNT obejmowało jedynie studentów Wydziału Teologii. Jak podają dokumenty archiwalne w 1922 roku Koło liczyło 14 członków, zaś w roku akademickim 1925/26 jedynie 9, a ich aktywność przejawiała się głównie w pisaniu referatów, spotkaniach dyskusyjnych oraz sporządzaniu skryptów. Jak możemy zauważyć nie było to liczne grono, jednakże nawet z tak skromnym zasobem KNT potrafiło utrzymać, a nawet podwyższać poziom swojej działalności. Z czasem działalność Koła Naukowego Teologów przestała ograniczać się jedynie do miejscowego środowiska uniwersyteckiego, o KNT usłyszano w całym kraju. Zdobyta podczas wykładów wiedza była szczegółowo dyskutowana w czasie cyklicznych debat i spotkań Koła. Z czasem zrodził się pomysł szerszej wymiany myśli, także z innymi uniwersytetami. I tak w maju 1922 roku w Poznaniu powstało Zjednoczenie Kół Teologicznych Katolickiej Polskiej Młodzieży Akademickiej. Wymiana myśli między zrzeszonymi organizacjami następowała podczas corocznych Zjazdów. Koło Naukowe Teologów było gospodarzem II Zjazdu Zjednoczenia w roku 1924. W tym okresie KNT było także projektodawcą Tygodnia Łączności Kościelnej,nie zachowały się jednak szczegóły dotyczące tego wydarzenia, które umożliwiłyby nam głębszą analizę jego przebiegu.

W jednym z dokumentów znajdujących się w siedzibie KNT znajduje się wzmianka o ponownej organizacji Koła Naukowego Teologów KUL, jaka miała miejsce w roku akademickim 1959/1960 z inicjatywy „świeckich studentów teologii kursu zwyczajnego”. Cele jakie wówczas wytyczono to: „pomoc w studiach (przez wydawanie skryptów i organizowanie repetytoriów), pogłębienie znajomości problematyki teologicznej wśród studentów KUL oraz aktywizację życia wewnętrznego u członków Koła, a także likwidowanie antagonizmów światopoglądowych wśród studentów KUL”. Rozpoczęcie prac nad opracowaniem statutu Koła miało miejsce w lutym 1960 roku, jednak na skutek zmian w ustawie oraz innych przeciwności poprawny statut przyjęto dopiero rok później, w lutym 1961 roku. W tym czasie Koło liczyło 20 członków.

Centralnym punktem działań podejmowanych przez członków omawianej organizacji były sympozja oraz spotkania dyskusyjne. Jedna z takich dyskusji miała miejsce 20 maja 1961 roku. Ksiądz mgr Andrzej Santorski wygłosił wówczas referat pt.: Nowe aspekty nauki o przynależności do Kościoła Mistycznego Ciała Chrystusa. W zebraniu uczestniczyło 31 osób, a podczas dyskusji zabierało głos siedmiu uczestników zebrania. Obowiązujący wówczas statut został wzbogacony o dookreślenie celu jako: „osiągnięcie jak najwyższego poziomu naukowego w dziedzinie studiów teologicznych, ułatwienie studiów poszczególnym członkom Koła” .

Zainteresowanie życiem Kościoła w Polsce i na świecie przejawiało się w zorganizowaniu w 1961 roku dyskusji na temat: Czego oczekujemy od Soboru powszechnego?, a także pozwoliło na bieżąco realizować zalecenia trwającego wówczas Soboru Watykańskiego II. Tak zrodziła się idea Tygodni Ekumenicznych. Stały się one formą wymiany poglądów i zbliżenia między ludźmi, którzy do tej pory nie mogli znaleźć publicznej płaszczyzny do wymiany myśli. Lata 60. XX wieku to dla naszego kraju czas trudny i zdominowany działaniami politycznymi. Swobodna wymiana myśli była zakazana, a jakiekolwiek jej przejawy odpowiednio cenzurowane. I Tydzień Ekumeniczny odbył się w dniach 18 – 25 stycznia 1964 roku. Podczas obrad poruszono zagadnienia dotyczące historii ruchu ekumenicznego oraz doktryn kościołów ewangelickiego i prawosławnego.Podczas kolejnych Tygodni Ekumenicznych zwrócono uwagę na szczególną rolę modlitwy w procesie zjednoczenia chrześcijaństwa.

Obok Tygodni Ekumenicznych, których idea niestety z czasem wygasła, na kanwie posoborowego entuzjazmu zainicjowane zostały Tygodnie Eklezjologiczne. Jest to najbardziej znana inicjatywa podejmowana rokrocznie przez Koło Naukowe Teologów. W listopadzie 1965 roku odbył się I Tydzień Eklezjologiczny, który był poświęcony refleksji nad Soborową Konstytucją Dogmatyczną o Kościele Lumen Gentium. Organizatorami I TE byli między innymi: ks. Bogdan Snela (prezes), ks. Andrzej Rejewski oraz ks. Stefan Schudy.

Jak dotąd odbyło się 48. Sympozjów, których tematy oraz daty są przedstawione tutaj.

W roku akademickim 1970/1971 w ramach Koła Naukowego Teologów działały sekcje: liturgiczna, ekumeniczna, komisja rewizyjna, a od roku 1972 także katechetyczna. Od 16 grudnia 1970 r. przy Kole Naukowym istniał także Krąg Świeckich Studentów, który w ramach swoich działań zorganizował m.in. spotkanie na temat: Czym się zajmiesz po skończeniu teologii?. Tematyka ta pozostaje bliska studentom teologii na przestrzeni wszystkich lat istnienia KNT. W roku 1975 utworzono dwie nowe sekcje: apostolstwa oraz informacyjną obok już istniejących: misyjnej, biblijno-liturgicznej i ekumenicznej. W roku akademickim 1976/1977 przy KNT działały trzy sekcje: ekumeniczno-porównawcza,misjologiczno-religioznawcza oraz historii teologii, zrzeszając łącznie aż 76 członków.

Do 1992 roku Tygodnie Eklezjologiczne odbywały się nieprzerwanie. Podejmowano coroczną dyskusję nad aktualnymi zagadnieniami życia Kościoła, co było okazją do szerokiej wymiany poglądów i integracji środowisk teologicznych w Polsce. W roku 1992 nastąpiła kilkuletnia przerwa w organizacji tychże, jednakże przyczyny tego zastoju nie są niestety znane.

W roku akademickim 1995/96 Koło Naukowe Teologów, po nieznanej w przyczynach przerwie, wznowiło swoją działalność. Poczyniono pierwsze kroki w kierunku wydawania czasopisma Koła, które wcześniej ukazywało się pod nazwą: „Causa nostra”. Zorganizowano trzy dni skupienia oraz utworzono kilka sekcji: dogmatyczną, organizacyjną, liturgiczną, promocyjną oraz redakcyjną. Zorganizowano także dwudniowe spotkanie studentów z absolwentami Wydziału Teologii KUL („Zjazd Absolwentów” 15-16 czerwca 1996 r.)

Dopiero w 1997 roku wznowiono organizowanie cyklicznego sympozjum pod nazwą Tygodni Eklezjologicznych. Po dziś dzień stanowią one jedno z głównych wydarzeń w życiu nie tylko Wydziału, ale i całego uniwersytetu. Już V TE miała rangę konferencji międzynarodowej, z racji zaproszonych wówczas prelegentów z NRD i Szwecji, a praktyka zapraszania gości zagranicznych jest okazjonalnie wznawiana.

W dniach 10-11 grudnia 1999 r. w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim odbyły się obchody jubileuszu osiemdziesięciolecia założenia Koła Naukowego Teologów. Wydarzeniu temu organizatorzy nadano tytuł: „W jedno nas tu zgromadziła miłość Chrystusa, weselmy się w Nim i radujmy”. Ówczesnym prezesem był Adam Jarząbek, a same uroczystości połączone były z 65. rocznicą urodzin o. Celestyna Napiórkowskiego.

W 2009 roku Koło Naukowe Teologów obchodziło jubileusz dziewięćdziesięciolecia swego istnienia. Uroczystości związane z tą rocznicą były okazją do spotkania obecnych i dawnych członków. Wielu wybitnych teologów i znanych ludzi Kościoła początki swojego teologicznego rozwoju intelektualnego rozpoczynało właśnie w ramach działalności w KNT.

W swoich inicjatywach Koło Naukowe stara się podejmować zagadnienia będące odpowiedzią na współczesne problemy społeczne. W ramach obchodów odbyło się sympozjum „Powiedz, co myślisz o Kościele, Benedykcie? Wybrane aspekty teologii papieża Benedykta XVI”.

Działalność KNT przybiera różne formy, co pozwalała mu na docieranie do szerokiego grona odbiorców. Są to nie tylko specjalistyczne sympozja, spotkania z ciekawymi ludźmi czy dyskusje w gronie członków Koła, alei imprezy kulturalne. Koło angażuje się również w organizowanie imprez ogólnouniwersyteckich: Kulturaliów, Forum Młodzieży Akademickiej, kongresów i sympozjów uczelnianych i międzywydziałowych.

Obecny statut określa cel istnienia koła jako: „rozwój zainteresowań studentów, przybliżanie najnowszych badań teologicznych oraz propagowanie treści religijnych wśród studentów”. Możliwość bycia członkiem Koła nie przysługuje jedynie studentom Wydziału Teologii – choć do nich w głównej mierze skierowane jest to zaproszenie- lecz mile widziani są także doktoranci oraz studenci z innych Wydziałów i kierunków, zainteresowani zagadnieniami teologicznymi.

W najbliższym czasie Koło Naukowe Teologów obchodzić będzie setną rocznicę swojego powstania. Jak pokazuje historia losy tej organizacji zależą w dużej mierze od studentów Wydziału Teologii, gdyż to oni nadają kierunek działań.

Staraniem KNT ukazało się kilka tomów z serii „W trosce o Kościół” zbierających materiały z powyższych Tygodni Eklezjologicznych. Ich spis znajduje się tutaj.

oprac. mgr Róża Jasionowska